Stres – jakie choroby może wywołać? Kiedy udać się do lekarza i podjąć specjalistyczne leczenie?

Tempo życia i nieustanna pogoń za karierą sprawiają, że codziennie każdy z nas jest w mniejszym lub większym stopniu narażony na stres. Nie da się go uniknąć ani całkowicie wyeliminować ze swojego życia. Długotrwałe napięcie może doprowadzić do rozwoju wielu poważnych chorób, dlatego pierwsze niepożądane jego skutki należy potraktować poważnie.

Poznaj choroby, do których rozwoju przyczynia się przewlekły stres. Dowiedz się też, jak rozpoznać, że organizm jest przeciążony z powodu stresu i kiedy poszukać pomocy u specjalisty.

Stres – definicja

Każdy doskonale wie, co to jest stres. Jak się jednak okazuje, słowo to można definiować na trzy różne sposoby. Dlatego by usystematyzować wiedzę na temat stresu, zacznijmy od krótkiego omówienia każdego z nich. Wyróżniamy stres jako:

bodziec – rolę bodźca pełni czynnik wywołujący silne emocje i napięcie, np. sytuacja z życia;
reakcja – to psychologiczna i fizjologiczna reakcja będąca wynikiem oddziaływania stresora (sytuacji wywołującej stres);
proces – określenie relacji między jednostką a otoczeniem odnoszące się do działania i reagowania na bodźce rozłożone w czasie.

Podział reakcji na stres

Reakcja na stres w zależności od organizmu może być różna. Powszechnie stosowany podział obejmuje takie typy reakcji jak:

eustres – stres korzystny. Mamy z nim do czynienia, jak sytuacja stresowa jest akceptowalna lub wręcz pożądana, a jednostka dobrze sobie z nią radzi;
neustres – stres neutralny. Występuje wtedy, gdy sytuacja stresowa jest umiarkowanie niepożądana, ale akceptowalna, a jednostka sobie z nią radzi;
dystres – stres niekorzystny lub wręcz szkodliwy. Mówi się o nim, jak sytuacja stresowa jest nieakceptowalna lub wręcz destruktywna, a jednostka sobie z nią nie radzi.

Długotrwały stres – jakie choroby może powodować?

Rzadko kiedy stres jest jedynym powodem rozwoju określonego schorzenia, ale jednym z wielu, wśród których odgrywa kluczową rolę, już bardzo często. W przypadku niektórych dolegliwości nie stoi bezpośrednio za ich rozwojem, lecz ujawnieniem się lub nasileniem objawów. Na liście przypadłości wywołanych po części stresem znajdują się m.in.:

atopowe zapalenie skóry (AZS) – zaczerwienienie, suchość skóry, swędzenie i skłonność do zakażeń bakteryjnych;
astma oskrzelowa – nasilenie objawów na widok tego, na co ma się uczulenie;
choroby układu krążenia – np. nadciśnienie tętnicze czy choroba niedokrwienna serca;
reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – wystąpienie lub nasilenie objawów;
choroby skóry – zmiany takie jak uczulenie, plamy, zajady, wypryski, rumień, liszaj;
zaburzenia żołądkowo-jelitowe – choroba Leśniewskiego-Crohna, zespół jelita drażliwego czy wrzodziejące zapalenie jelit;
choroby autoimmunologiczne – np. cukrzyca, toczeń rumieniowaty układowy czy twardzina układowa;
anoreksja – brak łaknienia prowadzący do licznych zaburzeń, a w konsekwencji do wyniszczenia organizmu.
problemy ze snem

Stres w pewnym stopniu przyczynia się także do rozwoju infekcji, w tym przede wszystkim tych o podłożu wirusowym i bakteryjnym takich jak grypa czy przeziębienie.

Zobacz także: Przewlekły stres – skutki dla organizmu. Jak sobie z nim radzić?

Przewlekły stres – leczenie

Stres co prawda jest na stałe wpisany w nasze, jednak w momencie, gdy zaczyna w nim dominować i przejmować nad nim kontrolę, należy zacząć działać. Istnieje wiele metod radzenia sobie ze stresem. Jeśli jednak najprostsze sposoby takie jak picie melisy, zażywanie ziół takich jak żeń szeń syberyjski, amerykański lub koreański czy ciepła kąpiel w sytuacji stresowej nie przynoszą rezultatów, należy zwrócić się po pomoc do specjalisty.

Jakie objawy powinny skłonić do wizyty u specjalisty?

Zdaj sobie sprawę z powagi problemu i zacznij szukać pomocy, gdy przez dłuższy czas ze względu na ciągłe narażenie na stres występują u Ciebie takie dolegliwości jak:

przewlekły ból (np. głowy, brzucha czy klatki piersiowej);
wahania wagi;
problemy ze snem;
zła kondycja psychiczna;
wypadanie włosów;
zmiany skórne;
spadek libido;
problemy ze snem

Kto pomaga uporać się ze stresem?

Z uwagi na występujące objawy somatyczne wielu pacjentów zmagających się z przewlekłych stresem w pierwszej kolejności umawia wizytę u lekarza rodzinnego. Lekarz pierwszego kontaktu zajmie się leczeniem choroby i towarzyszących jej objawów fizycznych, jeśli takowe występują, ale nie uwolni od stresu ani nie nauczy sobie z nim radzić. Dlatego w sytuacji, gdy lekarz rodzinny, mówiąc kolokwialnie, „rozkłada ręce”, warto zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychiatry.

W społeczeństwie istnieje przekonanie, że chodzenie do specjalisty od zdrowia psychicznego to wstyd. Przez takie właśnie myślenie tysiące Polaków naraża się na utratę zdrowia, zarówno tego psychicznego, jak i fizycznego, bo w ich głowie wciąż jest jedna myśl: „co powiedzą ludzie?”. Nie warto jednak przejmować się reakcją otoczenia. Proszenie o pomoc w przypadku przewlekłego stresu nie jest oznaką słabości, lecz wprost przeciwnie – siły. Dla wielu osób to jedyna możliwość podwyższenia jakości życia i odzyskania nad nim pełnej kontroli.

Jak wygląda leczenie przewlekłego stresu?

Na początku należy zdać sobie sprawę, że nie istnieje jeden uniwersalny sposób umożliwiający wyleczenie z przewlekłego stresu. Każdy przypadek jest inny, dlatego metody terapii muszą zostać indywidualnie dobrane na podstawie występujących u pacjenta objawów oraz kondycji psychicznej i fizycznej.

Zazwyczaj najlepsze rezultaty w leczeniu długotrwałego stresu, który na stałe zagościł w życiu pacjenta i odbił się na jego zdrowiu, jest połączenie psychoterapii z farmakoterapią. Niektórym wydaje się, że wystarczy zacząć przyjmować leki uspokajające lub przeciwdepresyjne i problem sam zniknie, ale nic bardziej mylnego. Leczenie farmakologiczne rzeczywiście pomoże wyciszyć uporczywe objawy, ale nie wyeliminuje przyczyn chronicznego stresu. W lżejszych przypadkach wystarczyć może sama psychoterapia. Tak naprawdę nie da się mówić o dokładnym przebiegu terapii do momentu postawienia diagnozy.

W leczeniu stresu najważniejsze jest, by pacjent nauczył się rozpoznawać emocje oraz poznał sposoby na rozładowywanie napięcia. W zależności od przypadku terapia może obejmować indywidualne sesje z psychologiem lub spotkania grupowe. Więcej szczegółów na temat leczenia przewlekłego stresu poznasz na pierwszej wizycie u psychologa.

Jeśli stres powoduje zaburzenia snu zachęcamy do zapoznania się także z artykułem Jak Leczyć zaburzenia snu?